Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie dziedzictwa Europejskiego Roku Młodzieży 2022
Rok 2022 stał się Europejskim Rokiem Młodzieży za sprawą przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen, która ogłosiła inicjatywę w orędziu o stanie Unii wygłoszonym 15 września 2021 r. W tym orędziu podkreśliła ona znaczenie młodych Europejczyków w budowaniu lepszej przyszłości – bardziej ekologicznej i sprzyjającej inkluzywności społecznej i cyfrowej. W założeniu, Europejski Roj Młodzieży miał dać młodym więcej możliwości, zapewniając, że ich głos zostanie wysłuchany, stawiając nas w centrum uwagi po pandemii COVID-19.
Europejski Rok Młodzieży został ustanowiony, aby osiągnąć cztery ogólne cele:
- odnowić pozytywne perspektywy dla młodych ludzi i pomóc im przezwyciężyć wpływ pandemii na ich życie;
- wspierać i wzmacniać pozycję młodych ludzi, aby stali się aktywnymi i zaangażowanymi obywatelami;
- informować młode pokolenia o możliwościach dostępnych dla nich w ramach polityk publicznych na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym;
- włączyć politykę dotyczącą młodzieży do głównego nurtu wszystkich odpowiednich dziedzin polityki Unii;
Cele te opierają się na szeregu już istniejących inicjatyw politycznych UE, jednak ich realizacja pozostaje w dużej mierze fragmentaryczna i niepełna, w związku z tym oczekuje się, że Rok Młodzieży przyspieszy pełne wdrożenie tych strategii politycznych oraz zapewni młodym ludziom większe i lepsze możliwości uczestnictwa jako inicjatorów zmian w społeczeństwie.
Najczęstszym oczekiwaniem młodych ludzi na ten rok jest to, że decydenci będą bardziej wysłuchiwać ich żądań i działać zgodnie z nimi (72 %) oraz wspierać ich rozwój osobisty, społeczny i zawodowy (71 %). Niestety, między państwami członkowskimi i w ich obrębie utrzymują się rozbieżności, które często mają negatywny wpływ na młodych ludzi – np. mniejsze szanse dla młodych z obszarów wiejskich lub oddalonych, nierówne szanse w odniesieniu do możliwości kształcenia, zdobywania umiejętności i pracy. Dodatkowo, zbyt wielu młodych ludzi w Europie ma niestabilną sytuację finansową nawet do tego stopnia aby kontynuować naukę oraz zdobyć umiejętności i doświadczenie niezbędne do dobrego startu w życiu zawodowym.
Młodzi ludzie są jednymi z najbardziej dotkniętych gospodarczymi, psychologicznymi i społecznymi skutkami ubocznymi pandemii COVID-19 oraz gospodarczymi i politycznymi napięciami spowodowanymi agresją Rosji na Ukrainę, w tym rosnącymi rachunkami w wyniku niszczycielskiego kryzysu energetycznego i ponurymi perspektywami w obliczu postępującej degradacji środowiska, zagrażającej ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Faktem jest również to, że młodzi nie są wystarczająco angażowani przez decydentów w procesy kształtowania polityk. Dlatego właśnie sukces Roku Młodzieży powinien być mierzony nie tylko na podstawie liczb – ilości organizowanych wydarzeń lub ich frekwencji, ale także mechanizmów i polityk uruchamianych lub rozwijanych, aby pozytywnie wpłynąć na pozycję i rolę młodych ludzi w społeczeństwie.
Pospieszne przyjęcie decyzji o ustanowieniu roku 2022 Europejskim Rokiem Młodzieży okazało się dużym wyzwaniem dla instytucji UE i zainteresowanych stron jeśli chodzi o odpowiednie przygotowanie Roku i osiągnięcie wyznaczonych celów. Jest to tym bardziej godne ubolewania, biorąc pod uwagę pilną potrzebę poprawy życia młodych ludzi w Europie. W tych okolicznościach dostępny czas nie wystarczył na wdrożenie znaczącej i skutecznej poprawy sytuacji młodych a przecież rok 2022 dobiega końca. Realizacja i finansowanie wielu projektów była opóźniona dlatego Komisja została wezwana do przedłużenia Europejskiego Roku Młodzieży do następnego Dnia Europy (czyli do 9 maja 2023 r.), bez uszczerbku dla rozpoczęcia Europejskiego Roku Umiejętności.
Z zadowoleniem przyjmuje się jednak międzyinstytucjonalną konferencję końcową Roku, która miała miejsce w dniu 6 grudnia 2022 r. Namacalne i konkretne dziedzictwo tego Roku powinno polegać z jednej strony na wdrażaniu metodologii angażowania i słuchania młodych ludzi w całej UE, a z drugiej strony na wdrażaniu nowych europejskich i krajowych strategii politycznych.
Zapewnienie znaczącego zaangażowania młodzieży i udziału w kształtowaniu polityki i podejmowaniu decyzji
Jedną trzecią uczestników panelu obywatelskiego w sprawie przyszłości Europy stanowili młodzi ludzie w wieku od 16 do 25 lat. W panelu pojawiły się głosy wzywające Komisję do przyjęcia pełnoprawnego „testu młodzieży UE” w celu:
- zapewnienia znaczącego zaangażowania, uczestnictwa i zaangażowania młodych ludzi w przygotowywanie wszystkich strategii politycznych UE,
- przeprowadzenia systematycznej oceny skutków jej wniosków w celu zagwarantowania, że promują one i odzwierciedlają potrzeb młodych ludzi,
- podjęcia środków łagodzących, jeśli mają one negatywny wpływ.
Uważa się, że taki proces jest niezbędny, aby uwzględnić opinie młodych ludzi ponieważ kształtowana obecnie polityka bezpośrednio dotyczy następnego pokolenia. Co ważne, „test UE dla młodzieży” nie może stać się jedynie biurokratyczną listą kontrolną, ale powinien angażować ludzi w sposób całościowy. Wyniki testu powinny dostarczać informacji i być powiązane z już istniejącymi procesami, takimi jak chociażby unijny dialog młodzieżowy.
Proponuje się również kontynuację Roku poprzez regularny zorganizowany dialog z młodzieżą w Komisji Kultury i Edukacji, mając na celu zaproponowanie demokratycznej platformy otwartego i integracyjnego udziału młodych ludzi w procesie kształtowania polityki na szczeblu UE.
Intensyfikacja środków służących dobremu samopoczuciu młodych ludzi
Na poziomie unijnym, podkreślany jest związek między dobrostanem młodych ludzi a ich możliwościami uczenia się i pracy oraz standardem życia, jakie są dla nich dostępne w ich kraju zamieszkania. Z zaniepokojeniem zauważa się że młodzi ludzie odczuwają coraz większy niepokój i cierpienie psychiczne spowodowane między innymi skutkami pandemii COVID-19, rosyjskiej agresji na Ukrainę, wzrostem kosztów utrzymania i ubóstwem energetycznym oraz kryzysem klimatycznym.
Jak wskazano w treści rezolucji: „W związku z tym, ponawiany jest apel do Komisji i państw członkowskich o sporządzenie europejskiego planu ochrony zdrowia psychicznego w kształceniu i szkoleniu, w tym w uczeniu się nieformalnym i pozaformalnym, aby zadbać o dobro naszego młodszego pokolenia we wszystkich jego formach. Podkreślono również znaczenie zapewniania regularnego wsparcia psychologicznego osobom uczącym się, nauczycielom i wychowawcom w ramach systemu edukacji, zachęca się do intensyfikacji powiązań między instytucjami edukacyjnymi a organizacjami kulturalnymi, młodzieżowymi i sportowymi oraz sieciami doradców psychologicznych w celu zapewnienia zajęć pozalekcyjnych w celu zwiększenia zaangażowania społecznego młodzieży.
Z niepokojem obserwuje się wpływ inflacji, gwałtownie rosnących cen mieszkań i usług komunalnych oraz niedoboru miejsc noclegowych w niektórych krajach docelowych na mobilność młodzieży, szczególnie gorzej sytuowanej. Dlatego właśnie podkreślane jest znaczenie dopilnowania, by programy UE zapewniały młodym ludziom i organizacjom kierowanym przez młodzież wystarczające wsparcie finansowe na podjęcie doświadczeń związanych z mobilnością, czy to w celach edukacyjnych, szkoleniowych czy solidarnościowych, w związku z tym wzywa się Komisję i państwa członkowskie do skrupulatnego dostosowania poziomu wsparcia finansowego udzielanego młodym ludziom na doświadczenia związane z mobilnością, tak aby zapewnić wymiar integracji społecznej programów UE”.
Zwalczanie niepewnej sytuacji wśród młodych ludzi i zapewnianie dobrego startu w życie zawodowe
Ponawiane są apele do państw członkowskich o :
- wdrożenie gwarancji dla dzieci w celu zapewnienia każdemu potrzebującemu dziecku dostępu do bezpłatnej i skutecznej wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem,
- wysokiej jakości edukacji, w tym zajęć szkolnych,
- opieki zdrowotnej oraz rzeczywistego dostępu do zdrowego odżywiania i godziwych mieszkania
Wzywa się ponadto państwa członkowskie do wdrożenia wzmocnionej gwarancji dla młodzieży, gwarantującej, że każda młoda osoba otrzyma dobrej jakości ofertę zatrudnienia, dalszego kształcenia, przyuczenia do zawodu i stażu zgodnie z jej potrzebami. Z zadowoleniem przyjmuje się działania Komisji mające na celu ułatwienie wymiany dobrych praktyk i koordynację krajowych planów działania w tym zakresie oraz zachęca ją do kontynuowania wysiłków do czasu pełnego osiągnięcia celów.
Dodatkowo, podkreślana jest zasadnicza rola pracy z młodzieżą w stawianiu czoła wyzwaniom, przed którymi stoją młodzi ludzie, w szczególności jeśli chodzi o jej wkład w rozwój osobisty, dobrostan i samorealizację, dlatego wzywa się państwa członkowskie do lepszego uznania wartości pracy z młodzieżą oraz do trwałej odbudowy i wzmocnienia struktur pracy z młodzieżą tam, gdzie to konieczne.
Wzywa się również Komisję i państwa członkowskie do zaproponowania wspólnych ram prawnych w celu zapewnienia godziwego wynagrodzenia za staże i przyuczanie do zawodu; nalega, aby wszystkim stażystom zagwarantować godne warunki pracy i godziwe wynagrodzenie, aby uniknąć praktyk wyzysku.
Warto wspomnieć że IREPSO postulowało już wprowadzenie kryterium młodzieżowego jako obowiązkowego elementu OSR na poziomie krajowym w związku z zdecydowaną aktywnością władzy publicznej w dziedzinie polityki młodzieżowej oraz coraz większą długofalowością poszczególnych rozwiązań w politykach publicznych. Koncepcja kryterium młodzieżowego w ocenie skutków regulacji poszczególnych aktów prawnych jest również rozwinięciem wniosków, przedstawionych na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych, którego wyrazem jest np. raport Be Seen Be Heard Global przygotowany we współpracy z Biurem Wysłannika Sekretarza Generalnego ONZ ds. Młodzieży. Wskazuje on chociażby na konieczność zawierania w politykach publicznych długofalowych rozwiązań i procesów wpływających na uczestnictwo młodzieży w sferach polityki krajowej oraz tworzenie strategii i prawodawstwa aktywnie wspomagającego politykę młodzieżową.
Dowiedz się więcej:
