Możliwości dorobienia małoletnich w Polsce
Nastolatkowie w celu uzyskania dodatkowych środków finansowych bardzo chętnie podejmują się wykonywania prac sezonowych w szczególności w okresie wakacyjnym, gdy mają wolne od szkoły. Taka forma spędzania czasu wolnego wśród młodych osób, to popularny sposób na połączenie przyjemnego z pożytecznym. Zatrudnienie małoletniego dla wielu pracodawców jest bardzo atrakcyjną opcją, która niesie za sobą pewne ograniczenia, przede wszystkim w zakresie wieku oraz rodzaju wykonywanych prac.
Należy pamiętać, że zgodnie z art. 190 § 1 Kodeksu pracy – pracownik młodociany to osoba w wieku od 15 do 18 lat, z tym że małoletni przed ukończeniem 16 roku życia, aby podjąć zatrudnienie wyłącznie we wskazanych branżach, tj. artystycznej, kulturalnej, sportowej i reklamowej musi uzyskać zarówno zgodę rodzica lub opiekuna, jak i zezwolenie właściwego inspektora pracy. Z kolei nastolatkowie, którzy skończyli 16 lat mogą być zatrudnieni wyłącznie do prac lekkich, czyli takich które nie narażają ich życia i zdrowia psychicznego oraz fizycznego, a także nie wiążą się z pracami wykonywanymi przy urządzeniach mechanicznych lub w ekstremalnych warunkach z narażeniem na czynniki szkodliwe. Dodatkowo nastolatkowie nie mogą być zatrudniani przy sprzedaży używek takich jak papierosy czy alkohol.
Ważne zmiany od września w zatrudnianiu pracowników młodocianych
Od 30 września 2023 roku wchodzi w życie nowe rozporządzenie Rady Ministrów z 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac. Wspomniany dokument zawiera dwa rodzaje wykazów prac, tj. wykaz prac wzbronionych oraz wykaz prac, do których osoba małoletnia powyżej 16 roku życia może zostać zatrudniona w momencie, gdy jest to niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego. Nowe przepisy uwzględniają nie tylko zmiany technologiczne i nowe zagrożenia, ale także podkreślają ważność oceny ryzyka zawodowego pracowników młodocianych, którą należy przeprowadzać za każdym razem przed zmianą miejsca pracy lub sposobu wykonywania pracy przez małoletniego. Dlatego też na pracodawcach spoczywa obowiązek ustalenia wykazu prac wzbronionych oraz wykazu prac wzbronionych – dopuszczalnych w ograniczonym obszarze w ramach przygotowania zawodowego. W tworzeniu takiego dokumentu obligatoryjnie powinien brać udział lekarz odpowiedzialny za profilaktyczną opiekę zdrowotną nad małoletnimi.
Ponadto od 1 września 2023 roku ulegnie zmianie wynagrodzenie pracowników młodocianych zatrudnianych w ramach przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy lub nauki zawodu, które zgodnie z rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania ma wzrosnąć o 3 p.p. Warto wspomnieć, że w tym przypadku pensja małoletnich obliczana jest w stosunku procentowym do przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w drugim kwartale.
Podwyżka obejmie wszystkich pracowników młodocianych, również tych zatrudnionych przed dniem 1 września 2023 roku. Po zmianach wynagrodzenia młodocianych wynosić będą:
• nie mniej niż 8 proc. – dotychczas nie mniej niż 5% (w pierwszym roku nauki lub klasie I branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole), czyli ok. 569,94 zł;
• nie mniej niż 9 proc. – dotychczas nie mniej niż 6% (w drugim roku nauki lub klasie II branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole), czyli ok. 641,18 zł;
• nie mniej niż 10 proc. – dotychczas nie mniej niż 7% (w trzecim roku nauki lub klasie III branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole), czyli ok. 712,43 zł.
W czasie przyuczenia do wykonywania określonej pracy wynagrodzenie pracownika młodocianego ma wynosić nie mniej niż 7 proc., a więc ok. 498,70 zł. Tego typu zabiegi mają być jednym z elementów zachęcających nastolatków do podjęcia nauki w szkołach branżowych.
Tekst powstał w ramach Projektu Interwencje Młodzieżowe 2.0, realizowanego dzięki wsparciu Fundacji PGE.
/AK
