Wyobraź sobie następującą sytuację:
W pewnym mieście wojewódzkim, młodzieżowa rada miasta, aby zwiększyć zaangażowanie młodzieży w sprawy lokalne oraz społeczeństwo obywatelskie przekonało prezydenta miasta do wniesienia inicjatywy uchwałodawczej powołującej młodzieżowe rady dzielnic i osiedli. W uzasadnieniu podniesiono, że takie młodzieżowe rady pomogłyby również w funkcjonowaniu młodzieżowej rady miasta.
Czy rada miasta może podjąć uchwałę o powołaniu młodzieżowych rad dzielnic i osiedli? Jeżeli nie, to w jaki sposób młodzieżowa rada miasta może lepiej działać w sprawach dot. dzielnic i osiedli? IREPSO odpowiada:
Młodzieżowa rada miasta działa na terenie administracyjnym całego miasta, zatem może zajmować się sprawami dot. młodzieży zarówno w przypadku ,,ogólnomiejskim” jak i stricte dzielnicowym.
Jak wiadomo, powołanie młodzieżowej rady gmin jest kompetencją rady gminy. Jako, że rada gminy jest organem administracji publicznej to musi działać zgodnie z zasadą legalizmu na podstawie i w granicach prawa. Zatem, aby podjąć władcze działanie, rada musi mieć jasny przepis prawny, który obliguje albo upoważnia ją do działania (wydania aktu prawnego, decyzji itp.).
Pomimo, że w ustawie o samorządzie gminnym w kontekście gminnych rad seniorów ustawodawca przyznał radzie gminy kompetencję do powoływania rad seniorów jednostek pomocniczych gminy to w przypadku młodzieżowych rad, nie ma takiej regulacji, zatem nie można powołać takiego organu jak młodzieżowa rada jednostki pomocniczej gminy. Takie działanie byłoby niezgodne z prawem – rada gminy przyznałaby sobie pewną kompetencję do władczego działania (nieznaną ustawie).
Niemniej istnieją pewne sposoby, aby młodzieżowa rada ukierunkowała swoje działania w większym stopniu na sprawy jednostek pomocniczych. Po pierwsze, jeżeli obecna liczebność składu nie pozwala na efektywne monitorowanie lokalnych polityk miejskich w zadowalającym zakresie, można zwiększyć liczbę członków młodzieżowej rady. Taka zmiana musiałaby oczywiście nastąpić poprzez zmianę statutu, a sam przepis musiałby obowiązywać dopiero od następnej kadencji młodzieżowej rady.
Po drugie, młodzieżowa rada może powołać zespół problemowy, który współpracowałby np. z samorządami uczniowskimi czy organizacjami pozarządowymi w sprawach polityk młodzieżowych na szczeblach jednostek pomocniczych gmin. Oczywiście powołanie takiego zespołu musiałoby nastąpić poprzez uchwałę młodzieżowej rady oraz mieć podstawę prawną w statucie.
Po trzecie, zgodnie z art. 5b ust. 7 ustawy o samorządzie gminnym: ,,w sprawach dotyczących gminy młodzieżowa rada gminy może kierować zapytania lub wnioski w formie uchwały. Uchwała powinna zawierać krótkie przedstawienie stanu faktycznego będącego jej przedmiotem oraz wynikające z niej pytania. Wójt lub osoba przez niego wyznaczona są obowiązani udzielić odpowiedzi na piśmie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania uchwały.” Zatem młodzieżowa rada może w uchwale zwrócić się do prezydenta miasta, który zapewne przekaże tę sprawę radzie dzielnicy/osiedla bądź odpowiedniemu urzędnikowi, z zapytaniem bądź wnioskiem w zakresie dot. spraw młodzieży z konkretnego osiedla lub dzielnicy.