Wyobraź sobie następującą sytuację:
W Niespornicach [nazwa zmieniona] nie istniała dotąd młodzieżowa rada miasta. Od dłuższego czasu o jej powołanie zabiegała nieformalna grupa “Reakcja Młodych”. Po długich staraniach grupie udało się doprowadzić do powołania przez radę gminy młodzieżowej rady miasta (MRM). Mandatu radnego MRM nie uzyskał żaden z członków grupy “Reakcja Młodych”. Doprowadziło to do zbojkotowania przez członków tej grupy powołanej młodzieżowej rady, a następnie do wewnętrznego podziału jej członków. Pełnoletni, były lider grupy, Artur Myśl podjął decyzję o założeniu fundacji “Młodzieżowa Rada Miasta Niespornice” i złożył wniosek do odpowiedniego Sądu Rejonowego wniosek o jej rejestrację. Pozostali członkowie pod przewodnictwem Mirosława Zbiornego, postanowili założyć stowarzyszenie, któremu nadali nazwę “Młodzieżowa Rada Miasta Niespornice”. Biorąc pod uwagę, że rada gminy powołała własną młodzieżową radę miasta, w Niespornicach funkcjonują obecnie trzy Młodzieżowe Rady Miasta Niespornice, co prowadzi do sporów.
Jak rozwiązać następującą sytuację? IREPSO odpowiada:
Droga wprowadzenia należy odnotować, że art. 58 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia każdemu wolność zrzeszania się. W przekroju “zrzeszania się” istnieć będzie wiele form zaangażowania w różnym celu, w tym w celach obywatelskich. Zasadniczo formy takich aktywności określane są jako “trzeci sektor” lub “organizacje pozarządowe”, wypełniają bowiem one przestrzeń pomiędzy sektorem publicznym (szeroko rozumianymi władzami), a prywatnym (inicjatywy komercyjne).
Do najczęstszych form “zrzeszania się” należeć będą:
- grupy nieformalne, czyli luźne i niesformalizowane grupy osób, działają najczęściej w jakimś celu, jednak każdy członek grupy podejmuje działanie na własne niebezpieczeństwo i własny rachunek
- stowarzyszenia, czyli sformalizowana grupa osób, co do której zastosowania zanajdą przepisy Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. prawo o stowarzyszeniach,
- fundacje, czyli w pewnym uproszczeniu, osoba prawna powołana do życia przez fundatora lub fundatorów do realizacji określonych celów (np. celów społecznych). Działania fundacji reguluje Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach.
Zasadniczo instytucję: (i) Młodzieżowej Rady Miasta, (ii) stowarzyszenia oraz (iii) fundacji, łączyć będzie fakt, że każdy ze wskazanych podmiotów działać będzie na podstawie określonego statutu oraz że działania te mogą mieć wymiar obywatelski i społeczny.
Zauważyć należy, że Młodzieżowej Rady Miasta jest wprost organem konsultacyjnym, tworzonym wyłącznie przez radę gminy, na podstawie art. 5b Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Wskazany artykuł ustawy określa sposób tworzenia i funkcjonowania tego organu. Wyłącznie pomiędzy powołanej w ten Młodzieżowej Radzie Miasta, a radą gminy można mówić o więzi ustawowej, materializujące się w szczególnym katalogu kompetencji MRM, tj. opiniowanie projektów uchwał dotyczących młodzieży; udział w opracowaniu dokumentów strategicznych gminy na rzecz młodzieży; monitorowanie realizacji dokumentów strategicznych gminy na rzecz młodzieży; podejmowanie działań na rzecz młodzieży, w szczególności w zakresie edukacji obywatelskiej, na zasadach określonych przez radę gminy. Tylko taka rada posiadać będzie uprawnienia do występowania w sprawach dotyczących gminy z zapytaniami na podstawie art. 5b ust. 7 Ustawy o samorządzie gminnym.
Abstrahując od kwestii dopuszczalności rejestracji nazwy organizacji, która może wprowadzać w błąd osoby oraz podmiotu, w tym organu administracji publicznej, wskazać należy, że pełna nazwy przedstawionych w kazusach organizacji to:
- Fundacja Młodzieżowa Rada Miasta Niespornice,
- Stowarzyszenie Młodzieżowa Rada Miasta Niespornice,
- Młodzieżowa Rada Miasta Niespornice.
Wyłącznie ostatni podmiot będzie korzystał z przymiotu występowania jako młodzieżowa rada gminy, o której mowa w art. 5b Ustawy o samorządzie gminnym. Powyższe nie stoi jednak na przeszkodzie aby jej działania były wspierane przez przedstawicieli organizacji pozarządowych (trzeciego sektora).
